Kazlı'da Kuşçuluk Kültürü

Kazlı köyünde güvercin beslemek birçok kişi için bir tutkudur. Çoluk çocuk sahibi birçok Kazlılı hala da güvercin besliyor. Bu yazıda Kazlıda güvercin beslemenin tarihini, bazı meşhur güvercinleri ve güvercin çeşitlerini anlatmaya çalışacağız.

Kazlı köyünde iki çeşit güvercin vardı. Baçacı ve Köy Kuşu. Bacacıları büyükler, köy kuşlarını da çocuklar ve gençlik dönemine yeni girip, bacacı güvercin almaya gücü yetmeyenler beslerdi.  Bacacılar kaliteli, çok takla atar ve çatılara, tellere falan konmazlar. Ayak paçalarının tüyleri çok daha uzunlar. Köy kuşları ise az takla atar, çatılara, elektrik ve telefon direklerine de konar, zaman zaman Qapa denilen yabani güvercinler gibi köyün önüne de konar, onarla birlikte karınlarını doyururlar. Ayrıca köy kuşlarının paçaları daha kısa olurlar ve bazı türleri bir kere de dört yumurta da yaparlar. Mesela Necdet Yıldız ile Nihat Öner'in doksanlı yıllarda besledikleri bir köy kuşu çeşidi, sık sık dört yumurta yaparlardı. Köy kuşları bir eve alıştıktan sonra artık kolay kolay başka eve taşınmazlardı. Mesela Nihat Öner, evleri Ağrı merkeze taşındıktan sonra kuşlarının bazılarını köyde arkadaşlarına hediye etmiş, bazılarını da Ağrı'ya götürüp satmıştı. Ağrıdakiler de, köyde arkadaşlarına hediye ettikleri de eski evlerine geri dönmüştüler.

Kazlı köyünde ilk güvercin besleyenler Şevket Fidan, Ramazan Yıldız, Kasım Akbulut, Kasım Yıldırım (Qısoyê İboyê Mısto) ve onların dönemindekilerdir. 1980li yıllarda ilk olarak Ballıbostan (Qezer) köyünden güvercin alıp beslemeye başlamışlar. Ballıbostan'dan ise Hacı Ömer'in oğlu Halit'in (Mala Xalıtê Heci Emer) ailesi Aydın'dan getirmiştiler.

Yukarıda isimlerini verdiğimiz kuşçulardan  sonraki bazı iyi kuşçular şunlardır;

Nesim Aslan, Mehmet Fidan, Bahri Yıldız, Şeref Yılmaz, İbrahim Akdeniz, Mehmet Aktaş, Mustafa Akbulut, Davut Deniz'in çocukları, Atilla Akbulut, Reşat Aslan, Adem Aksoy, Öztürk Çete.

Onlardan sonra ise:

Ebubekir Akdeniz, Atilla Yıldız, Celal Aslan, Vedat Akdeniz, Cevdet Aksoy, Naci Akdeniz (Ağrı'da besler, köye de getirirdi) İbrahim Aslan, Mevlüt Fidan, Necdet Yıldız, Kasım Akdeniz, Ömer Güner, Akif Yılmaz, Savaş Özdemir, Yılmaz Işık, Erkan Akdeniz, Binali Çobankent'in çocukları.

Onlardan sonra:

Murat Fidan, Nihat Öner, Orhan Akdeniz, Nurettin Aksoy, Fırat Çobankent, Nihat Aslan, 

Geçmişten günümüze hala güvercin besleyenler:

Ebubekir Akdeniz, Murat Fidan, Fırat Çobankent, Turan Fidan, Atilla Aslan.

Kazlı'da hala unutulmayan bazı meşhur güvercinler:

1. Nesim Aslan'ın Yaşlı Kurt'u ve Kojê'si.
2.  İbrahim Akdeniz'in Sarı Denden'i.
3. Bahri Yıldız'ın Bum'u.
4. Mehmet Fidan'ın Bum'u, Arab'ı ve Açık Sarı'sı.
5. Şeref Yılmaz'ın Açık Sarı'sı ve Boz'u.
6. Mustafa Akbulut'un Kakao'su ve Boz bask spi'si.

Kazlı'da renklerine göre güvercinlere verilen bazı isimler:

Kojê, Kunkuni (Kunkunli. Başka yerlerde ismi Arkatepe), Zer Denden (Sarı benekli),  Belek, Elece (Alaca), Çexmaxli (Çakmaklı). Zerê Vekıri (başka yerlerde ismi Açık Sarı), Boz (başka yerlerde Mavi. Ağrının Boz'u meşhurdur), Kara Benekli, Sarı Denden (başka yerlerde Miski), Açık Sarı, Bum (başka yerlerde Kar Yağdı), Porteqal (başka yerlerde Sarı), İspırto (Kula), Qınali (başka yerlerde Kestane kanat), Miro (Mardin tarafında meşhur), Ermeni zinciri (Mardin tarafında meşhurdur. Köyde Sarı Denden denilir. Göğüs kafesi siyahtır), Şebap (başka yerlerde Paslı Misli), Boz Benekli, Guli (başka yerlerde Öntepe), Kul Erep (Kül Arap), Belek (Erzurum tarafında meşhurdur), Çilê Erzıromê (Erzurum Alası), Çınçınli/Çınçıniyê Wanê (Van Kaplanı. Van ve sınırında meşhurdur).